Լունար օրբիտեր 5
 | |
| Կազմակերպություն |  ՆԱՍԱ |
|---|---|
| Հիմնական կապալառուներ | ՌՇԼ |
| COSPAR ID | [1] 1967-075A[1] |
| NSSDCA ID | 1967-075A |
| SCN | 02907 |
| Գործարկման ամսաթիվ | 1967 օգոստոսի 1, 22:32:00 UTC[1] |
| Գործարկման վայր | Քանավերալ |
| Գործարկման հրթիռ | Ատլաս-Աջենա |
| Աշխատանքի ավարտ | 1968 հունվարի 31 |
| Ուղեծրից դուրս գալու ժամկետ | հունվարի 31, 1968 |
| Զանգված | 385,6 կգ[2] |
Լունար օրբիտեր 5, (անգլ.՝ Lunar Orbiter 5), ԱՄՆ ՆԱՍԱ-ի Լունար օրբիտեր ծրագրի շրջանակներում իրականացված վերջին առաքելությունը[3], որով նախատեսվում էր լուսանկարել Լուսնի մակերևույթի հարթ տարածքները, և գտնել փափուկ վայրէջք կատարելու համար հարմար կետեր Սերվեյոր կայանների և Ապոլոն տիեզերանավերի համար։ Այս կայանով, ինչպես և Լունար օրբիտեր 4-ով նախատեսվում էր կատարել ընդհանուր սելենոգրաֆիկ հետազոտություններ, լուսանկարել մինչ այդ պահը չլուսանկարված Լուսնի հեռավոր մասը։ Արձակվել է 1967 թվականի օգոստոսի 1-ին Քանավերալ տիեզերակայանից, Ատլաս-Աջենա կրող հրթիռով։
Լունար օրբիտեր ծրագիրը ղեկավարվում էր Ռեակտիվ շարժման լաբորատորիայի կողմից, իսկ կայանը կառուցվել էր Բոինգ ընկերության կողմից։
Կայանի կառուցվածք
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Լունար օրբիտեր կայանի հիմնական բլոկը ուներ հատած կոնի տեսք, 1,65 մ բարձրությամբ և 1,5 մ տրամագծով հիմքում։ Տիեզերանավը կազմված էր երեք տախտակամածներից։ Նավի ստորին տախտակամածերին տեղադրված էին հետևյալ սարքավորումները՝ մարտկոց, տվյալների հաղորդման մոդուլ, թռիչքի կառավարման համակարգիչ, իներցիալ նավիգացիոն համակարգ, աստղերին հետևող մոդուլ, մուլտիպլեքսային կոդավորիչ, և լուսանկարչական համակարգ։ Հիմնական բլոկի կոնաձև հիմքի ամեն կողմին ամրացված էին չորս արևային մարտկոցներ որոնց բացված դիրքի դեպքում կայանը ուներ 3,72 մ լայնություն։ Կայանի հիմքին միացված էին նաև երկու անտենաներ 1,32 մ և 2,08 մ ձողերի վրա։
Սարքավորումների տախտակամածի վեր միջին տախտակամածում տեղադրված էին՝ արագության վերահսկման շարժիչը, վառելանյութի տարողությունները, արևային տվիչները և միկրոասուպների տվիչները։ Երրորդ տախտակամածի վրա տեղադրված էր ջերմային վահանը, որը պաշտպանում էր կայանը շարժիչի այրման արդյունքում առաջացած արտանետումներից։
Թռիչք
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Լունար օրբիտեր 5 կայանը արձակվել է 1967 թվականի օգոստոսի 1-ին Քանավերալ տիեզերակայանից, Ատլաս-Աջենա կրող հրթիռով։
Սկզբնական Լուսնի շուրջ ուղեծիրը էլիպտիկ էր 194,5 - 6023 կմ, թեքումը 85°, 8 ժամ 30 րոպե պտույտի պարբերությամբ։ Օգոստոսի 7-ին կատարվեց երկրորդ ուղեծրի ուղղում մինչև 100 կմ պերիլուսին։ Իսկ օգոստոսի 9-ին ուղեծիրը փոխվեց մինչև 99 - 1499 կմ 3 ժամ 11 րոպե պտույտի պարբերությամբ[4]։
Լուսանկարումները կայանը կատարել է օգոստոսի 4-ից 18-ը, և ուղարկվել են Երկիր մինչև օգոստոսի 27-ը[5]։ Ընդհանուր առմամբ կայանը կատարեց է 633 բարձր թույլտվութայմբ և 211 միջին թույլտվությամբ լուսանկարներ, լուսանկարների թույլտվությունը մինչև 2 մ էր։ Արդյունքում բոլոր հինգ Լունար օրբիտերների կողմից ծածկվել էր Լուսնի մակերևույթի 99%-ը[6]։ Բոլոր մնացած սարքավորումներից նույնպես ստացվել են ճշգրիտ տվյալներ։
Լունար օրբիտեր 5-ը բախվեց Լուսնին 1968 թվականի հունվարի 31-ին, համաձայն ստացված հրահանգի[4]։
Տես նաև
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ 1,0 1,1 NASA. «Lunar Orbiter 5». NASA. Վերցված է 2023 թ․ հունիսի 2-ին.
- ↑ «Lunar Orbiter 5». NASA's Solar System Exploration website. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 30-ին.
- ↑ «Destination Moon: A history of the Lunar Orbiter Program». NASA. 1976. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 12-ին.
- ↑ 4,0 4,1 «Lunar Orbiter 5 Description and Mission Summary». NASA. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 13-ին.
- ↑ «In depth: Lunar Orbiter 5». NASA. 2019 թ․ օգոստոսի 7. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 13-ին.
- ↑ «Lunar Orbiter Photo Gallery - Mission 5». Lunar and Planetary Institute.